မဂၤလာအခမ္းအနား

မဂၤလာေန႔တြင္ သတုိးသားအိမ္ႏွင့္ သတိုးသမီးအိမ္ ႏွစ္အိမ္စလံုး ရန္ခိုက္ေဒါသျဖစ္ျခင္း၊ ငိုေၾကြးျခင္း၊ အမဂၤလာစကား ေျပာဆိုျခင္းတို႔ကို အလ်ဥ္းမျပဳလုပ္ၾကရေပ။

သတိုးသားအိမ္၌ သတိုသားဘက္က ဖိတ္္ၾကားထားေသာ ဧည့္ပရိတ္သတ္မ်ားႏွင့္ သတို႔သမီးအိမ္၌ သတို႔သမီးဘက္က ဖိတ္ၾကားထားေသာ ဧည့္ပရိတ္သတ္မ်ားကို မွ်စ္ခ်ဥ္၊ ၾကက္သြန္ျဖဴစိမ္း၊ု ကုဇြန္ေျခာက္ႏွင့္ ငရုပ္သီးမႈန္႔တို႔ျဖင့္ သုတ္ထားေသာ “လဆုတ္” ေခၚ လက္သုတ္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရာသီအလုိက္ေပၚေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို ေပါင္း၍ ပဲပုပ္မွန္း မွ်စ္ခ်ဥ္ေရႏွင့္ သုတ္ထားေသာ “တူးကဆူးကဗါလ္” ေခၚ ဟင္းရြက္ေပါင္းအသုတ္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းႏွင့္ ေကၽြးေမြးဧည့္ခံေလ့ရွိၾကသည္။ ပစၥည္းဥစၥာ ျပည့္စံုသူမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႔ႀကီး အရပ္ႀကီးမ်ား၌ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္အခ်ဳိ၊ မုန္႔မ်ဳိးစံုတို႔ျဖင့္ ကုလာထုိင္မ်ား ခင္းက်င္းကာ ဧည့္ခံၾကသည္။

ဧည့္ခံေကၽြးေမြးၿပီးေနာက္ မဂၤလာအခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္က ေရွ႕ေဆာင္၍ သတို႔သားႏွင့္ ဧည့္ပရိသတ္မ်ားပါ သိုက္သိုက္၀န္း၀န္းျဖင့္ သတို႔သမီးအိမ္သို႔ သြားၾကရပါသည္။ သတို႔သမီးအိမ္ရွိ ပရိသတ္မ်ားထဲတြင္ “တာက်ယ္” ေခၚ သမာဓိလူႀကီးမ်ားရွိပါသည္။ မဂၤလာအခမ္းအနားတြင္ ႏွစ္ဘက္ေသာ မိဘမ်ားက မည္သို႔မွ် ၀င္ေရာက္ေျပာဆိုျခင္း၊ မျပဳၾကဘဲ မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္ႏွင့္ သမာဓိလူႀကီးမ်ားသာ ေျပာဆိုၾကေပသည္။

ေရွးဦးစြာ မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္က ကြမ္းးစားေဆးထည့္ေသာ ကလပ္ကို လူႀကီးမ်ားေရွ႕တြင္ခ်ထားသည္ ၿပီးေနာက္ သူ၏ ဦးရစ္ေဗါင္းထုပ္ကို ခၽြတ္၍ ဒူးေထာက္က ဦးသံုးႀကိမ္ၫြတ္ အရိုအေသျပဳလ်က္ ႏႈတ္တိုက္ အရက်က္ထားေသာ ပေလာင္သာျဖင့္ လကၤာမ်ားကို ေဟာေျပာပါသည္။ ဗမာဘာသာျဖင့္ လိုရင္းအဓိပါယ္မွာ ေခါင္းငံု႕ရိုႀကိဳး မာန္လွ်ဳိးပါ၏။ ေျခဖ၀ါးေတာ္ေအာက္ ရိုေသစြာ ၀ပ္လွ်ဳိးပါ၏။ က်ေနာ္မ်ားသည္ ကံသံုးပါးျဖင့္ မျပစ္မွားမိေစရန္ အလိုငွါ၊ ဓေလ့ထံုးစံကို အမွားအယြင္းမရွိေစရေအာင္ ယခုပြဲတုိင္ ၾကြေရာက္ေတာ္မူၾကေသာ (၇)သားသမီး၊ အဖိုးအဖြား၊ သက္ႀကီးရြယ္အို ၃ဦး၊ အဓိပတိ လူႀကီးမ်ားထံေမွာက္သို႔ လာေရာက္ၾကပါသည္ ေရႊႏႈတ္ေတာ္က ခ်ဳိသားစြာမွတ္မည့္ မိန္႔ခြန္းေတာ္သံကို က်ေနာ္မ်ားတို႔ အဆင္သင့္ နာခံပါရန္ ေရာက္ရွိလာရပါေၾကာင္းကို ရံုးေပါင္း၍ ေခါင္းငံု႕ကာ ၀ပ္လွ်ဳိးၿပီး အစီရင္ေတာ္ ခံအပ္ပါသည္ ဂုဏ္သေရရွိလူမင္းခမ်ား။

မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္က ေရွးဦးစြာ နိဒါန္းသဖြယ္ မဂၤလာေဆာင္စကားေျပာၿပီးေနာက္ သမဓိ လူႀကီးမင္းမ်ားထဲမွ တေယာက္ေယာက္က ပေလာင္ဘာသာျဖင့္ လကၤာမ်ားကို ျပန္လည္း ရြက္ဆိုထားပါသည္။

အသင္တို႔သည္ ယခုကဲ့သို႔ အဖိုး၊ အဖြား၊ ေဆြမ်ဳိး ညာတကာတို႔ေရွ႕ေမွာက္သို႔ လာေရာက္ၾကၿပီးေနာက္ ဦးသံုးႀကိမ္ၫြတ္ကာ ၀ပ္လွ်ဳိး ေတာင္းပန္ၾကေသာ စကားျဖင့္ အမိန္႔သံကို နာခံလိုေၾကာင့္ သိရေပသည္။ သို႕ေသာ္လည္း မခၽြန္ေသာ၀ါးကို ပႏၷက္အတြက္ အသံုးမခ်၊ ခၽြန္ထက္ေသာ၀ါးမွ ပႏၷက္အတြက္ အသံုးျပဳသကဲ့သို႔ လလိမၼာတတ္ သိနားလည္ေသာ သူကိုမွသာ ေရွ႕ေဆာင္ေရွ႕ရြက္ အသံုးျပဳသျဖင့္ အေမာင္တို႔ အလိုရွိအပေသာ အၾကာင္းအရာမ်ားကို ရွင္းရွင္းႏွင့္လင္းလင္းေျပာဆိုရန္ အခြင့္ေပးပါ၏။ အစရွိသျဖင့္ သမာဓိလူႀကီးႏွင့္ မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္တို႔ အျပန္အလွန္ လကၤာပတ္တမ္းႏွင့္ မဂၤလာစကားေျပာဆိုၾကသည္။ ထိုသုိ႔ ေျပာဆိုၾကသည္မွာ ၂နာရီနီးပါးခန္႔ ၾကာေလသည္။

မဂၤလာအက်ဳိးေဆာင္က သတို႔သားသည္၊ သတို႔သမီးတို႔အား အိမ္ေထာင္ရွင္ျဖစ္ၾကၿပီးျဖစ္၍ ရတနာသံုးပါး မိဘ၊ ဆရာသမားတို႔ကို ရိုေသကိုင္းရႈိင္းၿပီး ဆိုဆံုးမစကားကို က်ဳိးႏြံစြာ လုိက္နာ၍ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ သစၥာမေဖာက္ဘဲ အမ်ဳိးအႏြယ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ေလာကအလယ္မွာ တင့္တယ္စြာ သြားလာေနထုိင္ႏိုင္ေအာင္ ပစၥည္းရွာေဖြ စုေဆာင္းျခင္းမ်ားကို ေျပာဆိုဆံုးမ ၾသ၀ါဒေပးပါသည္။

သတို႔သားႏွင့္ သတို႔သမီးတို႔က ဆိုဆံုးမသည္ကို နာယူၿပီး လူႀကီးမိဘ၊ ဆရာသမား၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုးမ်ားကို လက္အုပ္ခ်ီ ကန္ေတာ့ႀကေလသည္။ ပရိသတ္မ်ားကလည္း မဂၤလာ ဆုေပးျခင္းျပဳႀကသည္။ မဂၤလာအခမ္းအနားလည္း ၿပီးဆံုးေလသည္။

မဂၤလာအခမ္းအနားတြင္ သတို႔သမီး မိခင္ႏို႔ဖိုးကို ေပးရပါသည္။ ကိုယ္တတ္ႏုိင္သေလာက္ေပးေဆာင္ရပါသည္။ သတို႔သမီးဖက္မွ သက္ဆုိင္သူလူႀကီးမ်ားေ၀ယူရန္ ကန္ေတာ့ေၾကးအျဖစ္လည္း ျပန္ေပးရပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ႏွီးႏွင့္ရက္ထားေသာ ရာဇမတ္ငယ္ကေးလတခု၊ ႀကံပင္၊ ငွက္ေပ်ာပင္ငယ္၊ တြန္ခပ္ေခၚ ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္အကုိင္းတကုိင္း “လငြီး” ေခၚ သတို႔သမီးေခါင္းေဆာင္ ၿခံဳထည္တထည္ႏွင့္ သတို႔သားေခါင္းေပါင္း တထည္ကိုပါ ကန္ေတ့ာပြဲတြင္ ထည့္ရေလသည္။

ကန္ေတာ့ပြဲတြင္ ရာဇမတ္၊ ႀကံပင္၊ ငွက္ေပ်ာပင္၊ “တြန္ခပ္္” ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္ အကိုင္းတကိုင္း၊ သတို႔သမီးေခါင္းၿခံဳထည္ႏွင့္ သတို႔သားေခါင္းေပါင္း ထည့္ရေသာ ထံုးစံမွာ ေရွးသေရာအခါ ပေလာင္ လုလင္ပ်ဳိတဦးႏွင့္ ပေလာင္လံုမပ်ဳိတဦးတို႔ ေမတၱာမွ်၍ လုလင္ပ်ဳိက ခိုးယူေသာ ညတြင္ သူမ၏ အိမ္၀င္းထရံ ရာဇမတ္ကို ဖ်က္ဆီး၍ ၀င္ၿပီး ႀကံပင္၊ ငွက္ေပ်ာပင္မ်ားကို တိုးေ၀ွ႔ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ခုိးယူသြားရာ၊ ၀င္းထရံ၊ ႀကံပင္၊ ငွက္ေပ်ာပင္မ်ား က်ဳိးပဲ့ပ်က္စီးကုန္သည္။ ခ်စ္သူႏွစ္ေယာက္သည္ ထမင္းေစ့ၾကမ္း ပင္ေအာက္သို႔ေရာက္ေသာအခါ ခရီးတေလွ်ာက္နားရာတြင္ လုလင္၏ ေခါင္းေပါင္းႏွင့္ သူမ၏ ေခါင္းေဆာင္းၿခံဳထည္ က်က်န္ရစ္ခဲ့သည္။

နံနက္မိုးလင္းေသာအခါ သူမ၏မိဘမ်ားက လိုက္ရွာၾကရာ ပ်က္စီးေနေသာ ၀င္းထရံ၊ ႀကံပင္၊ ငွက္ေပ်ာပင္မ်ားႏွင့္ ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္ေအာက္တြင္ ေခါင္းေပါင္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္းၿခံဳထည္ကိုပါ ေတြ႔ရွိၾကရ၍ လူႀကီးစံုရာကို သက္ေသခံအျဖစ္ တင္ျပၿပီးေနာက္ မဂၤလာလက္ထပ္ေပးခဲ့ေသာ ေရွးအစဥ္အလာ ဓေလ့ထံုးစံရွိခဲ့သည့္အတိုင္း လက္ထပ္မဂၤလာပြဲတြင္ ၄င္းပစၥည္းမ်ားထည့္ရေလသည္။

ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္ကို ပေလာင္ဘသာျဖင့္ “တြန္ခပ္” ပင္ေခၚသည္။ “တြန္” အပင္ “ခပ္” လက္ထပ္ျခင္း။ လက္ထပ္ေပးေသာအပင္ အဓိပါယ္ျဖစ္သည္ ျမန္မာမ်ားက ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္ဟုေခၚသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေဒသမ်ားတြင္ ဆပ္ျပာပင္ဟုလည္းေခၚသည္။

၄င္းတြန္ခပ္ပင္ေခၚ ထမင္းေစ့ၾကမ္းပင္ (သို႔) ဆပ္ျပာပင္သည္ တေရာ္ခုႏွစ္မ်ဳိးတြင္ပါသည္။ တေရာ္ခုႏွစ္မ်ဳိးမွာ (၁) တေရာ္နီ (၂) တေရာ္ၫိဳ (၃) တေရာ္ျဖဴ (၄) တလိုင္းတေရာ္ (၅) ႏွစ္ပင္တေရာ္ (၆) နတ္သမီးတေရာ္ (၇) ဆပ္ျပာပင္ရြက္တို႔ပါ၀င္ၿပီး ၄င္းတို႔ကို သနတ္သေရာ္ဟုလည္း ေခၚေသးသည္။

Read more...